LALAPAŞA DOLMENLERİ
Dolmen, toprakta yan yana aralıklı olarak dizilmiş birkaç büyük yassı taşla bunların üstüne yatay olarak yerleştirilmiş yine büyük yassı taşlardan oluşan tarih öncesi yapısıdır.
Mezar olarak kullanıldığı sanılmaktadır
Edirne Lalapaşa ilçe merkezinin hemen yanında bulunan, bir çoğu da köy yollarının kenarında dizili olan dolmenlerin bir kısmı 1960 yıllarında Ş.A.Kansu tarafından yeniden bulunmuştur. Ş.A.Kansu daha çok Lalapaşa ilçe sınırları içerisindeki dolmenleri tespit etmiş, çeşitli raporlar ile 19 dolmenin fotoğraf ve tanımlarını yayınlamıştır. Daha sonra Edirne Müzesince 5 tane daha dolmen tespit edilmiştir.
Dolmenler, tarih öncesinde mezar olarak kullanılan iki tanesi dikili, üçüncüsü de bunların üzerine kapak gibi yatırılmış üç büyük taştan meydana gelmiş yapılardır.
Trakya dolmenleri genelde ortak özelliklere sahiptirler. Dolmenler esas mezar ve giriş odaları ile bunları çevreleyen küçük bir tepeden oluşmuştur. Mezar odaları ile ön odaların yapımında boyutları 2-3 m.ye kadar olan iri taş bloklar kullanılmıştır. Esas mezar odasının dört yanı iri blokların dik olarak yerleştirilip, üzerinin de yine iri bir blok taş ile örtülmesi ile biçimlendirilmiştir. Yan taşlar, arkada küçük bir antre oluşturacak şekilde çıkıntı yapar. Arka odanın ön kısmındaki kenar taşına küçük bir delik açılmıştır. Genellikle iki tane olan giriş odaları da aynı yöntemle şekillendirilmiştir. Bazen delik öndeki odanın girişinde de bulunmaktadır.
Dolmenlerin yönleri değişiktir. 1990 yılında bir keramik uzmanı olan Prof.Dr.Mehmet Özdoğan ve başkanlığındaki bir ekip dolmenlerin yerlerini tespit etmeye çabalamıştır.
2004 yılından beri gerçek anlamda dolmenler ve megalitik anıtlara yönelik bir çalışma Prof. Dr. Engin Beksaç başkanlığındaki bir ekip tarafından yürütülmekte ve daha önce bilinmeyen bazı dolmenlere ulaşılmış bulunmaktadır. Prof. Dr. Engin Beksaç'ın çalışmaları dolmenlerin peysaj ve arkeoastronomik açılardan incelenmesine odaklanarak, çok yönlü bir çalışma sergilemektedir.
Trakya dolmenleri genel olarak Son Tunç Çağı-İlk Demir Çağı geçiş dönemine, MÖ.1400-900 yılları arasına tarihlendirilmektedir.
Edirne Rotary Klübü desteğiyle Edirne Müzesi başkanlığında ve Murat Akman'ın bilimsel danışmanlığında 1994 yılında Lalapaşa'da yapılan kazıda bir dolmenin içerisinde insan kemiklerine rastlanmıştır. Kemiklere iki odalı ve bir girişi olan dolmenin ortasındaki odada rastlanmıştır. Bu buluntuya rağmen dolmenlerin hepsinde insan kalıntısı bulunmadığı bir gerçektir.
Trakya dolmenlerinin bir devamı niteliğinde olan Yunanistan'da Batı Trakya'daki ve özellikle Bulgaristan'da Yıldız, Sakar ve Rodop olmak üzere üç dolmen bölgesi olup, bu bölgede bilinen 750 kadar dolmen bulunmaktadır.
